ឆ្នាំ ២០១៧ នឹងបញ្ចប់នាពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ ជាឆ្នាំនៃកាលានុវត្តភាពមាសសម្រាប់កម្ពុជា និងអ្នកវិនិយោគក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា។
ជាមួយគ្នានេះយើងកំពុងសម្លឹងមើលស្ថានភាពឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខ តើមានភាពប្រែប្រួល និងចំណុចវិជ្ជមានដូចម្តេច? លោកឧកញ៉ា សៀ រិទ្ធី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃក្រុមហ៊ុន World Bridge Group នឹងលើកឡើងពីបញ្ហានេះជាមួយលោក ស៊ីវ ម៉េង អ្នកយកព័ត៌មានផ្នែកអចលនទ្រព្យនៃកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្ត៍។
ឆ្នាំ ២០១៧ បានត្រៀមនឹងចាកចេញ តើលោកឧកញ៉ាអាចជម្រាបត្រួសៗពីស្ថានភាពការអភិវឌ្ឍវិស័យអចលនទ្រព្យក្នុងឆ្នាំនេះយ៉ាងដូចម្តេច?
បើយើងប្រៀបធៀបស្ថានភាពនៃការវិនិយោគក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យឆ្នាំ ២០១៧ ធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៦ មានកំណើនដូចគ្នាតែមានចរន្តពីរខុសគ្នា។ ឆ្នាំ ២០១៦ ការវិនិយោគមានភាពចម្រុះច្រើនពីអ្នកវិនិយោគបរទេស ប៉ុន្តែឆ្នាំ ២០១៧ ចិនបានវិនិយោគច្រើនជាងប្រទេសណាទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលមានចំនួនភាគរយច្រើនជាង ពិសេសការវិនិយោគនៅខេត្តព្រះសីហនុ និងកោះកុងជាដើម។
បើសរុបឲ្យខ្លីការវិនិយោគក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ និងឆ្នាំ ២០១៧ មានភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នាមិនមានការដើរថយក្រោយនោះទេ។
ឆ្នាំ ២០១៨ ជិតមកដល់ហើយ តើលោកឧកញ៉ាមានទស្សនវិស័យយ៉ាងដូចម្តេច?
បើយើងមើលទៅឆ្នាំ ២០១៨ យើងមានការវិភាគជាពីរចំណុចគឺសម្រាប់អតិថិជនក្នុងស្រុកមានសភាពនឹង ព្រោះខ្មែរយើងឲ្យតែពេលកៀកបោះឆ្នោត ពួកគេមានអារម្មណ៍ផ្សេង។ គាត់មិនខ្លាចទេ តែគាត់ផ្អាក ប៉ុន្តែបើអ្នកវិនិយោគបរទេសគេមិនផ្អាកទេ ពួកគេនៅតែបន្តវិនិយោគ ព្រោះអ្នកវិនិយោគបរទេស ពួកគេមិនគិតពីកត្តានៃការបោះឆ្នោតទេ ដោយសារពួកគេអាចយល់បានថា លទ្ធផលឆ្នោតយ៉ាងម៉េចគេអាចទស្សន៍ទាយបានសម្រាប់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចគឺនៅបន្តនិរន្តរភាព។
អ្នកវិនិយោគបរទេសពេលពួកគេវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ ពួកគេបោះទុនទាប ឧទាហរណ៍ពួកគេទិញខុនដូនៅកម្ពុជា ខុនដូទំហំដូចគ្នា គេទិញក្នុងតម្លៃ ២០ ម៉ឺនដុល្លារ តែបើទិញនៅស្រុកគេ ឬប្រទេសជិតខាងយើងវិញ តម្លៃខុនដូទំហំដូចគ្នាមានតម្លៃរហូតដល់ ៤០ ម៉ឺនដុល្លារ ឬជាង ១ លានដុល្លារ ដូច្នេះពួកគេបោះទុននៅស្រុកខ្មែរតិចជាង។
យើងចង់បានអ្នកវិនិយោគបែបហ្នឹងព្រោះដូចជាការ “ចាក់កៅឪអញ្ចឹង” ព្រោះគេមើលឃើញស្រុកខ្មែរមានស្ថិរភាពនយោបាយ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចល្អដល់អ៊ីចឹងការបោះទុន ៣០ ទៅ ៥០ ម៉ឺននៅកម្ពុជា ពួកគេមិនខ្លាចទេ ដោយសារកម្ពុជាមានស្ថិរភាពនយោបាយ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបន្តទៀត។ កត្តាជោគជ័យគឺកំណើនសេដ្ឋកិច្ចហ្នឹងហើយ។
អ៊ីចឹង តើវិស័យខុនដូនៅតែមានសញ្ញាល្អប្រសើរ ឬយ៉ាងណាសម្រាប់រយៈពេលខាងមុខ?
វិស័យខុនដូនៅតែមានសក្តានុពលគ្រាន់តែអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវសិក្សាថា អ្នកណាគេជាសក្តានុពលទីផ្សាររបស់យើង។ បើយើងសិក្សាទីផ្សារមិនច្បាស់ យើងជួបបញ្ហាហើយ។ វានឹងងាប់ហើយ។ តែបើជាកត្តាសត្យានុម័តទូទៅសម្រាប់វិស័យនេះមិនមានផលប៉ះពាល់ទេ។ ហេតុនេះយើងត្រូវដឹងថាចិនត្រូវការបែបណា ជប៉ុនត្រូវការបែបណា សាំងហ្កាពួ ឬហុងកុងត្រូវការបែបណា? យើងត្រូវសិក្សាឲ្យច្បាស់ ប៉ុន្តែបើយើងយកអតិថិជនទាំងអស់ យើងត្រូវរៀបចំគម្រោងបែបណាដើម្បីឲ្យពួកគេទទួលបានទាំងអស់គ្នា។
អ្នកអភិវឌ្ឈន៍ត្រូវឆ្លាតចំណុចហ្នឹង តែបើយើងមិនឆ្លាតហើយប៉ះពាល់ខ្លួនឯង ហើយនិយាយថាទីផ្សារអចលនទ្រព្យមានបញ្ហាគឺមិនមែននោះទេ។
ដូច្នេះសរុបមកវិញឆ្នាំ ២០១៨ មិនមានបញ្ហាអីទេគ្រាន់តែនៅនឹងតែមិនធ្លាក់ចុះទេ ហើយស្ថានភាពវានឹងមានភាពដូចគ្នានឹងឆ្នាំ ២០១៦ និងឆ្នាំ ២០១៧ ដែរ។
តើលំហូរការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសក្នុងវិស័យចម្រុះវិញ តើលោកឧកញ៉ាយល់ឃើញដូចម្តេច?
បើនិយាយពីចំណុចនេះយើងត្រូវនិយាយពីលំហូរទុនវិនិយោគផ្ទាល់នាពេលនេះគឺវាចុងឆ្នាំរួចទៅហើយ។ សម្រាប់ការគិតរបស់ខ្ញុំឆ្នាំ ២០១៨ មិនមានផលប៉ះពាល់ទេ។ ឧទាហរណ៍បើខ្ញុំជាអ្នកវិនិយោគ ខ្ញុំចង់មកវិនិយោគនៅប្រទេសណាមួយ ខ្ញុំបានសិក្សាផែនការរួចទៅហើយ។ បើខ្ញុំចង់វិនិយោគស្រុកខ្មែរ ខ្ញុំបានរៀបចំគម្រោង និងកញ្ចប់ថវិការួចទៅហើយ ហេតុនេះបើខ្ញុំមិនមកវិនិយោគខ្ញុំជាអ្នកខាត។
ស្ថានភាពនយោបាយហាក់តានតឹងបន្តិចស្ថិរភាពសង្គមមិនមានអ្វីជាបញ្ហាទេឬយ៉ាងណា?
ពួកគេអាចយល់បានហើយការបោះឆ្នោតទៅមុខហើយមិនមានអ្វីគួរឲ្យបារម្ភទេ។ យើងអាចយល់បានថា បើមានទណ្ឌកម្មមិនឲ្យនាំចូលផលិតផលទៅអឺរ៉ុប ជារឿងមួយ តែវាមិនមានរឿងបែបនោះទេ ហើយមិនមែនគ្រប់គ្នាធ្វើរោងចក្រឯណាគឺមានសកម្មភាពជំនួញជាច្រើន និងខុសគ្នាទាំងអស់។
បើនិយាយពីការបញ្ជាទិញទំនិញពីស្រុកខ្មែរសម្រាប់ឆ្នាំក្រោយគឺមានការបញ្ជាទិញរួចទៅហើយ។ ហេតុនេះខ្ញុំគិតថាឆ្នាំ ២០១៨ មិនមានអ្វីប៉ះពាល់ទេ។
និន្នាការនៃការវិនិយោគក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យអាចមានការផ្លាស់ប្តូរឬទេ?
និន្នាការនៃការវិនិយោគក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យវាមានកំណើន ទ្រឹង និងធ្លាក់ចុះ។ ខ្ញុំតែងតែប្រាប់ថាក្នុងរយៈពេល ៥ ទៅ ៨ ឆ្នាំគឺជាពេលនៃការសាងសង់។ គឺបើយើងមើលឆ្នាំ ២០១៨ គម្រោងមួយចំនួនបានពន្យារពេល និងគម្រោងមួយចំនួនបានបញ្ចេញទៅកាន់ទីផ្សារហើយក៏មានការសាងសង់ឡើងវិញ។ នេះជាវដ្តនៃវិស័យអចលនទ្រព្យ។
នេះជានិន្នាការធម្មតាក្នុងវិស័យនេះគ្រាន់តែអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវបំប្លែងខ្លួនចេញពីខុនដូទៅធ្វើបុរី ហើយពីបុរីទៅខុនដូ អាស្រ័យលើតម្រូវការរបស់ទីផ្សារ។
ងាកមកមើលគម្រោងខុនដូ The PeAk និង The Bridge របស់លោកឧកញ៉ាមានការវិវឌ្ឍយ៉ាងដូចម្តេច?
រហូតមកទល់ពេលនេះគម្រោង The PeAk បានលក់អស់ ៦០ ភាគរយហើយ និងគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ២០២០ ខាងមុខ ប៉ុន្តែតាមធម្មតាគម្រោងរបស់ខ្ញុំតែងតែបញ្ចប់មុនកាលកំណត់ដូចគ្នានឹងគម្រោង The Bridge គឺបញ្ចប់មុនផែនការដែលគម្រោងនេះនឹងអនុញ្ញាតឲ្យម្ចាស់ផ្ទះ និងផ្សារដំណើរការនៅដើមឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខនេះ៕